Blockchain MindMap

Bir süredir ara verdiğim yazı ve makalelere devam ediyorum. 3-4 aylık yazı girmediğim vakitte sizlere güzel yazı ve makaleler çıkarabilmek için Blockchain (Blok zinciri) ve CryptoCurrency (Kripto Parabirimleri) konularında 10 tane kitap, onlarca rapor ve makale okudum. Birçok konferans ve etkinliğe katıldım, şimdide biriktirdiğim bilgi ve birkaç ICO ‘da edindiğim deneyimi aktarmak istiyorum.

Arkasında henüz dayanak olmayan, devletler ve merkezi otoriteler tarafından kabul edilmeyen, yakın zamanda birçok büyük ülke tarafından ciddi engel ve önlemler alınmaya başlayan Kripto Paralar konusuna şimdilik girmeyeceğim.

Bitcoin ile ünlenen kripto-paraların dünyaya armağanı olan tüm sektörleri temelinden etkileyecek yeni teknoloji ve altyapı olan Blockchain benim için araştırma ve danışmanlık yaptığım sektörlerde daha önemli yer kaplıyor.

Blockchain konusunu, arkasındaki teknoloji, sektörlere, hayatımıza ve özellikle de finans dünyasına etkilerini aktarmaya çalışacağım. Blockchain konusunu kafa karıştırmadan açıklayabilmek için üstteki resimde yer alan beyin haritasını çıkardım. Bu haritayı özet ve anlatım sıralaması olarak kullanarak tüm konuları beyin haritam üzerinden açıklamaya çalışacağım.

1. Blockchain nedir?

Adı üzerinde bir “Blok zinciri” ‘dir. Gerçeklerin defteri yani onaylanan değerin (para, sahiplik, hak, içerik, sözleşme, veri, vb.) defteri yada teknoloji dili ile veri tabanı olarak düşünebilirsiniz. Artık işlem ve kayıtların bulunduğu defter / veritabanı merkezi olmayacak, ağ üzerindeki eş noterler (düğüm / nod olarak anılıyor) de aynı defterin bir kopyası / replikası olacak. Bu sayede bu noktalar hem yedekleme, hem verinin koruma ve yeni işlemlerin onayını da vererek verinin değişemez / değiştirilemez olduğunun garantisi olacak.

Blok zinciri üzerindeki tüm iletişim ve veriler gönderen ve alıcının bilgisini şifreleme yöntemleri ile güvenli bir şekilde tanımlamak ve saklamaktan da sorumlu oluyor.

Bir düğüm defterine (dolayısı ile tüm defterlere) bir gerçek eklemek istediğinde, birincil formlar oluşur; bu uzlaşma blok olarak adlandırılır ve onaylanarak zincire eklenir. Özellikle bizim gibi aracılara ve merkezi otoriteye güvenen kültürler için büyük bir zihin değişimi ve dönüşümü olacak, biri(leri)ne güvenmek zorunda değilsiniz, tüm ağa güvenmeniz yeterli.

Blockchain sözlüğü:

* Distributed Ledger (Dağıtık defter): Ağ üzerindeki tüm kullanıcıların tüm işlemlerini kaydeden dağıtık yapıda tüm paydaşlarda duran defterdir.

* Hashing (Karıştırma): Bir PDF veya DOC formatı gibi bilgiyi karma olarak bilinen bir koda formatına çevirmek için kullanılan matematiksel karıştırma (dijital parmak izi) yöntemidir.

* Digital Currencies (Dijital para birimleri): Internet bazlı ticari ve finansal işlemlerde kullanılabilen para formatlarına verilen isim.

* Crypto Currencies (Kripto para birimleri): Merkezi otoriteler tarafından çıkarılmayan, rezerv / havuz edilmeyen ve kontrol edilmeyen, ağ üzerinde bulunan katılımcı / üyeler tarafından değer biçilen, alışveriş ve transfer için kullanılan yeni nesil para birimidir.

* Cryptography (Kriptografi): Kamuya açık olan defterdeki veri ve işlemlerin değiştirilememesinin güvencesi ve aracıdır. Kurcalamaya teşebbüs hemen farkedilir.

• * Miners (Madenci): Blockchain üzerindeki işlem ve yeni blok oluşumu/bağlanması konusunda onay veren ve geçerli olmasını sağlayan kişi/üye/noktadır.

2. Blokchain teknik tanımı ve arkasındaki teknoloji

Teknik olarak, Blockchain herkesin denetleyebileceği, ancak tek bir kullanıcının kontrol edemeyeceği, paylaşılmış, güvenilir kamuya açık (farklı kapalı / yarı kapalı modelleri de var) defterdir. Bir Blockchain, bir işlem için gerekli tüm tarafları ve işlemleri içerir, aynı zamanda zincirin tüm katılımcıları genel anlaşma ve belirli kurallarla değiştirilebileceği için defteri güncel tutar.

* Blockchain, dağıtılmış defteri teknolojisine dayalıdır; bu, ilgili veriler birden çok kullanıcı arasında dağıtılır

* Her işlemden sonra, önceki blok hakkında bilgi içeren başka bir blok zincire eklenir.

* Blockchain bloklara ayrılmış tüm işlemlerin kayıtlarının bir defteridir.

* Blockchain bilginin senkronize ve eşit şekilde değiştirilmesini sağlar.

* Blockchain bir ağdaki farklı tarafların anonim olarak işlemleri tamamlamalarına izin verir.

Blockchain 5 kavrama dayanan bir teknolojidir

1. Peer-to-peer Network (Kişi/kullanıcı/noktalar arası ağ/şebeke): Alttaki resimde göreceğiniz üzere ağ ve iletişim modelleri Blockchain ile A ‘dan C’ye evrilmiştir.

* A resmi merkezi yapıya sahiptir, tüm client (istemci) ‘lar merkezi server (sunucu) ‘a bağlanır, maliyet ve hata çıkma oranı yüksek olduğu için merkezi yapılar değişti. Bankacılık dünyasından örnek verirsek, her ülkede sadece merkez bankaları vardı (centralized A modeli), zaman içinde ülke, ekonomi, ticaret ve işlem hacmi büyüyünce yetki B ‘de yer alan merkez dışında (decentralized B modeli) yeni merkezler oluşturarak (yeni bankalar) yük ve hata olasılığı dağıtıldı. Blockchain ile beraber merkez ve oluşturulan diğer merkezlerin dışında ağa katılan her üye hem merkez hem de istemci modunda (distributed C modeli) çalışabiliyor, tüm ağa güveniliyor ve onaylatılıyor herşey.

2. Public Key Cryptography (Ortak anahtar kriptografisi) : Kullanıcı ve veriler açık anahtar şifrelemesi ile korunur ve saklanır

* Cryptographic Hashing (Şifreleme Karıştırma)
– Bir girdi (‘mesaj’) alır ve sabit büyüklükte bir çıktı verir (‘özet’)
– Tek yönlü fonksiyonlar – girdiden çıktı saptamayı kolay, ancak çıktıdan girdiyi belirlemek son derece zor

* Public & Private Keys (Genel ve Özel Anahtarlar)
– Alıcının ortak anahtarı ile şifrelenmiş mesaj yalnızca alıcının özel anahtarı tarafından çözülebilir

* Digital Signatures (Dijital İmzalar)
– Gönderenin özel anahtarı ile imzalanmış bir mesajın orijinal olup olmadığını, gönderenin genel anahtarına sahip olan herkes tarafından doğrulanabilir (ancak erişilemez)
3. Distributed Consensus (Dağıtık konsensüs): Rastgele bir matematiksel sorunun çözümüne dayalı dağıtılan bir konsensüs yapısıdır.

Şebekenin hangi şartlar altında anlaşmaya varıldığı (‘uzlaşma sağladığı’): [1] veritabanının genel durumu; & [2] ilavelerin doğruluğu;
– Kurallar protokole göre pişirilir
– Tüm bloklar bir önceki bloğa karma bir referans içerir – değişmez zincir oluşturulur
– Kamu defterlerinde “madencilik” veya “blokların teyit edilmesi” olarak adlandırılır

4. Ledger (Defter): İşlem ve verilerinin kriptografi ile şifrelenmiş ve karmaşık hale getirilmiş blokların yazıldığı defterler.

Blockchain teknolojisinin protokolleri değişmez bir güven sağlar. Güvenlik, sözde gizli ve blok halinde mühürlenmiş şifreli işlemlerle garanti edilir. Şeffaflık, herkesin görebileceği açık, kamuya ait merkezi olmayan defter ile sağlanmaktadır. Özgünlük ve güvenilirlik, kalıcı, değişmez bir olay kaydı ile oluşturulmuştur.
5. Validity Rules (Geçerlilik/Doğrulama kuralları): Ağ üzerinde ortak tanımlanan genel kabul gören kurallar manzumesidir. İşlemler nasıl yapılacak, nasıl onaylanacak, defterler güncellenecek mi? Güncellenecek ise nasıl? vb.)