Pazaryeri

Dünyada yapılan Fintech yatırımları ve önerilerim

Yazı dizimizin 1. makalesi “Finans sektörünün dijital ve mobil transformasyonu” için tıklayın!

Yazı dizimizin 2. makalesi “Fintech (Finans Teknolojileri) Dünyası ve yeni girişimler” için tıklayın!

2014 yılında tüm dünyada takip edilen ve önemli yatırımlar alan Fintech girişimleri ve yatırımcılarını kategori bazında toparlamışlar. Bu kategoriler üzerinde ciddi miktar da kafa yoruyoruz. Bazı dikeylerde önemli servisler modelledik, tamamen mobilden başlattığımız 2 tanesini (uygulamalarda 100K aktif kullanıcıyı bulduk) yakında iş modeli, sürdürülebilir kullanım ve gelir modeli ile yatırımcıların önüne çıkarmaya hazırlanıyoruz.

Sizlere de naçizane bu dikeyleri, yatırım alan girişimleri incelemenizi ve öncelikle Türkiye ‘ye uyarlanabilecekler üzerinde kafa yormanızı öneririm.

Top50 Fintech Yatırımları

Top50 Fintech Yatırımları

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bunlara Türkiye ‘den örnekleri de ekliyelim;
  • * Pozitron ‘a Monitise $100 milyon yatırım yaptı
  • * Mikro-Ödeme / 3Pay firmasına WireCard €26 milyon euro yatırım yaptı
  • * PaybyMe uzak doğulu bir fon $35 milyon yatırım yaptı
  • * iyzco ‘ya ilk SpeedInvest ve Beenos Asia ‘den sonra son dönemde 212 Capital ve Pahicle Invest tarafından 2,9 milyon TL ‘lik yatırım yapıldı.
  • * Paraşüt ‘e Revo Capital (1,5 milyon TL yatırım) ‘den sonra Ribbit Capital ‘den yatırım geldi. Ribbit Capital ‘den alınan yatırım çok manidar ve başarılı, zira yukarıda dünya genelinde yapılan Fintech yatırımlarının çoğuna da yatırım yapmış durumda. Yatırım yaptığı 3 endüstrinin başında finans ve ödeme alanı geliyor.
  • * Son olarak takip edebildiğim kadarı ile Mobil cüzdan uygulaması Moka, Keiretsu Forum İstanbul’dan 3,5 milyon TL yatırım aldı.
2014 Ağustos ‘da Resmi Gazete de yayınlanan ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının da desteklediği İstanbul Sarıyer’de Finans Teknopark Teknoloji Geliştirme Bölgesi kurulacak. Vergi muafiyetleri (4691 sayılı kanun kapsamında) de verilecek olan tematik teknopark Finans Teknolojileri alanında bir devrim niteliğinde. Heyecanla gelişmeleri takip ediyoruz.

 

Yeni dönemde yatırım alacak alanlar

 

Yeni Finans teknoloji şirketleri hedef büyütüyor
Bankaların güçlü olduğu ödeme, emlak / mortgage kredileri, tüketici kredileri, mevduatlar, günlük hesap ve kredi kartı komisyon gelirleri giderek riske giriyor. Kamu, TCMB ve özellikle de BDDK ‘nın yeni düzenlemeleri ve verilecek lisanslar ile yeni Fintech şirketleri Bankaların farklı kategorilerde pastalarına ortak olmaya geliyor.

 

Accenture ‘ın dünya çapında yaptığı analizleri BackBase ile ortak yaptıkları “Distruptive Banking Trends for 2015” Webinar etkinilğinde dinlemiştim.
Analizlere göre 2020 yılında bankaların gelirlerinin 32% ‘si risk altında; yeni Fintech girişimleri, Perakende, Telekom ve müşteriyi elinde diğer markalar farklı alanlarda bu gelirlere ortak olmaya başladı. Bankaların gelirlerinin risk altında olduğu kategoriler;

 

  • * Ödeme (Payment) Kategorisi : Bankaların Ödemeler konusundaki gelirlerinin 25% ‘i artık risk altında, riske giren gelir toplam perakende bankacılığı gelirlerinin 4,1% ‘ine tekabül ediyor. Ödeme hizmeti maliyetlerini minimuma indirerek piyasaya giren alternatif ödeme kuruluşları, cihaz üreticileri, telekom şirketleri ve omni-channel servis şirketleri Ödeme pastasından önemli oran da pay almaya başladı. Starbucks, Tesco, Square ve Paypal ‘ı uluslararası büyük örnekler olarak sayabiliriz.
  • * Mortgage (Uzun vadeli ev kredileri) : Bankaların Mortgage konusundaki gelirlerinin 8% ‘i artık risk altında, riske giren gelir toplam perakende bankacılığı gelirlerinin 2,3% ‘üne tekabül ediyor. Doğrudan ve birebir mortgage sağlayıcı ile varlık sahiplerinin pazarlıkları ile bankaların bu alanda ki gelirleri de düşüyor. Bu alanda öne çıkan örnekler Crowd Mortgage ve Family Mortgage.
 
  • * Tüketici Kredisi : Bankaların Tüketici kredileri konusundaki gelirlerinin 17% ‘si artık risk altında, riske giren gelir toplam perakende bankacılığı gelirlerinin 2,6% ‘sına tekabül ediyor. Alternatif tüketici finansman kurumlarının agresif rekabeti nedeniyle NPL ve risk fiyatlamasının gelişmesi ile bu alanda bankaların gelirleri düşecek. Zopa ve Fidor Bank bu konuda başarılı örnekler olabilir.
  • * Varlık Yönetimi / Bankasürans : Bankaların Varlık yönetimi konusundaki gelirlerinin 79% ‘u artık risk altında, riske giren gelir toplam perakende bankacılığı gelirlerinin 3,4% ‘üne tekabül ediyor. Varlık yönetim şirketlerinin fiyat kırması ve fiyat karşılaştırma portallarının doğrudan rekabeti ile bankalar bu alana da gelirlerini kaybediyorlar. Uluslararası alanda öne çıkan Charles Schwab gibi Türkiye ‘de Sigorta şirketleri, Menkul değerler ve Varlık yönetim şirketleri bu alanda önemli değerler yaratıyor.
  • * Mevduat / Teminat / Para Yatırmak : Dijital bankacılık, alternatif mevduat ürünleri, doğrudan para piyasası ve hesap yönetim uygulamaları pazar payı almaya ve kar marjlarını  çalmaya devam ediyor. Uluslararası en önemli örnekler olarak Mint ve BBVA tarafından satın alınan Dijital Bankacılığın öncü markası Simple ‘ı sayabiliriz.
  • * Günlük / Cari Hesap : Düşük masraflı ön ödemeli, kontürlü ve mobil ödeme hesapları bankaları bu alanda çok zorluyor ve daha fazla pay alacakları görülüyor. Bu alanda ki önemli oyuncular Bluebird ve Moven sayılabilir
  • * Kredi Kartı Gelirleri : Kredi kartı dışında ki yeni kredi kaynakları elektronik ticaret ve çevrimiçi ödemelerde pay alıyorlar. Bu konu Wonga ve Lending Club dünya örnekleri olarak sayılabilir. Türkiye ‘de Perakende (beyaz eşya, mobilya, ısıtma ürünleri, elektronik cihazlar) de ürün ile beraber anında verilen tüketici kredileri bu alanda sayılabilir.
Türkiye ‘de kısır bir döngüde girişimleri öne çıkarıp yatırımcının önüne koyan organizasyonlara naçizane tavsiyem internet servisleri ve E-ticaret ‘den kafayı kaldırıp Finansal Teknolojilere ve Servislere ağırlık vermeleri. Dünyada bu yönde ciddi gelişmeler ve girişimler var. Burada bir öneride Bankacılık sektörü ve Yatırım/Değer yönetim şirketlerine; yeni Fintech girişimlerini yakından takip edip topraktan / müteahhitten girmenizi öneririm.

 

Öneriler için bizi takip etmeye devam edin, kalın sağlıcakla
Saygılarımla,
Onur Baran Çağlar
@obcag00
tr.linkedin.com/in/obcag/en

Fintech (Finans Teknolojileri) Dünyası ve yeni girişimler

Yazı dizisinin ilki olan “Finans sektörünün dijital ve mobil transformasyonu” ulaşmak için tıklayın!

 

Fintech girişimlerine ekonomin temel eşitliği üzerinden bakalım;
Gelir = Harcamalar + Tasarruflar (Yatırımlar)
Tüketici gözüyle eşitlik hakkında kısa açıklamalar;
  • * Kazancınız / geliriniz yaptığınız harcamalar ve yatırımlarınızın toplamına eşit oluyor.
  • * Tasarruf aynı zamanda tüketicinin yaptığı yatırımları ifade etmektedir
  • * Harcamalar gelirden fazla ise tasarruflar negatif olacaktır. Bunun anlamı harcama ve yatırımlarınızı karşılamak için borç ve kredi alacağınız anlamına geliyor.
  • * Harcamaları tetikleyecek ve kolaylaştıracak uygulamalar fazlasıyla var
  • * Tasarruf konusunda uygulama eksiği çok, mevcut durumda yatırım şirketleri ve finans kurumları servis ve uygulamlar da başı çekiyor.
Dünyadaki gelişmiş ve ekonomi açısından öncü ülkelere göre Türkiye ‘nin en büyük eksiği kişi ve aile başına düşen tasarruf oranlarımız olduğu raporlarda gözüküyor.
Bizim bu konuda ki temel problemimizi sanırım Warren Buffet ‘ın tasarruf hakkındaki görüşü net olarak göstermektedir.  Warren Buffet ‘a göre tasarruf harcamalardan kalan ile yapılan bir yatırım değildir, aslında önce yatırım yapacağınız miktarı belirler ve tasarrufunuzu ayırırsınız, kalanı harcarsınız. Biz sanırım tam tersini yapıyoruz, yani harcıyoruz kalan bir şey olursa tasarruf ve yatırım yapmaya çalışıyoruz.
Tüketici açısından “kazanç” olarak gözüken eşitlik, finans kurumları açısından “Tüketici Finansmanı” olarak isimlendirilmektedir. “Tüketici Finansmanı” alanını ve eşitliğin sağ tarafını kategorilerine göre ayıralım, bu kategorilerde oluşan fintech girişimleri ve markalarını kısaca tanıtmak isterim.
Consumer Fintech Industry

Consumer Fintech Industry

Resim: Tüketici Finans Teknoloji ve Servisleri Endüstrisi

 

Temel ekonominin eşitliği yani Tüketici Finansmanına iki (2) ana koldan bakacağız.

 

1. Tüketim ve Harcama
Tüketiciler iki ana neden/durumdan ötürü harcama yaparlar:
* Satın almalar ve fatura ödemeleri,
* Arkadaşlarınıza ve ailenize para göndermek
Aşağıdaki 3 ana tüketim alanında yeni Finans Teknoloji girişimlerinin ses getireceğini düşünüyorum;

 

  • * Arkadaş / aileye para gönderme
     Teknolojik gelişmeler bu alandaki aksiyonları daha kolay, ucuz ve hızlı yapabilmeyi sağlıyor. Örnek olarak şu markaları incelemenizi öneriyorum: square.com/cash , venmo.com , transferwise.com , coinbase.com , google.com/wallet/send-money/, WU.com, MoneyGram.com, Skrill.com, paypal.com

 

  • * Günlük harcamalar ve fatura ödemeleri
     Mevcut ürün ve hizmet sağlayıcılar ile fatura üreten kurumlar dışında bu alana iştah kabartan Telekom Operatörleri, Bankalar, Perakende ve Cihaz üreticileri var. Burada gelişen cihaz ve iletişim teknolojileri kullanımı kolaylaştırıyor, kullanıcıyı bir çok sıkıntıdan kurtararak tüm cüzdanını ve finansal hesaplarını cebindeki telefona kadar indiriyor. Örnek olarak apple.com/apple-pay/ , google.com/wallet , squareup.com/order , paypal.com , mint.com inceleyebilirsiniz.

 

  • * Bütçe yönetimi
     Bugüne kadar sadece kurumlar, KOBI ve profesyoneller tarafından yapılan bütçe yönetimi artık esnaf ve bireylere kadar iniyor. Herkes ay içinde yaptığı harcamaların kategorik dağılımını ay sonunda veya günlük ayırdığı parasının durumunu takip etmek istiyor. Bu sayede sonraki aylar için daha iyi karar vermek ve ayağını yorganına göre uzatmak istiyor. Bu alanda teknolojik gelişimlerin yanında hükümetlerin tasarruf politikaları ile paralel finansal ve bankacılık sistemlerinin şeffaflığa doğru evrilen mevzuatları belirleyici oluyor. Bankaların dışında önemli girişimler de bu alan da yer almaya başladı, bu konuda en iyi örnek 2006 yılından bu güne kadar herkesin model aldığı mint.comlevelmoney.com ve billguard.com var.

 

2. Tasarruf ve Yatırım
Yatırım 2 alana ayrılabilir, tasarruf ederek (yatırım yapmak da bir tasarruftur) veya borç alarak da yatırım yapabilirsiniz.

* Yatırım yapmak
Yeni Teknolojiler ve içerik servisleri şeffaf ve rekabetçi yatırım bilgisine ulaşmamızı kolaylaştırır. Aynı zamanda rekabetçi araçlar ile daha uygun maliyetler ile yatırım yapabiliriz. Bu konudaki incelenebilecek örnekler: openfolio.com , stocktwits.com , angel.co , robinhood.com , betterment.com , wealthfront.com , personalcapital.com , nutmeg.com , acorns.com sayılabilir

* Borç alma
Yatırım da olduğu gibi teknoloji borç alma da hem bilgiye hızlı ve kolay ulaşım anlamında, hem de ucuz alternatif borç alma araçlarını bulmamıza yardım ediyor.
Türkiye ‘de de kamu ve bankalar bu alan da açılımlar yapıyor en güncel ve güzel örnek Kredi Kayıt Bürosunun açtığı Findeks.com u gösterebiliriz.
Dünyadan güzel örnekler de creditkarma.com , creditsesame.com , lendingclub.com , prosper.com , zopa.com , affirm.com , kickstarter.com

 

Sonuç olarak şunları belirterek bitirebilirim, bankalar ve finans dikeylerindeki kurumsal yapılar bu alanların hepsine yoğunlaşamıyor. Hepsini yapıyorum diyenleride kullanıcı ve müşterileri anlamıyor yada kavramlar arasında kayboluyor. Yukarıda saydığımız gibi bu alanların hepsini birden yapmaya çalışan girişimlerde başarılı olamıyor.
Dolayısı ile her alan kendi içinde uzmanlık, yoğunlaşma ve dinamizmi gerektiriyor. Bilgi, deneyim ve ulaşabileceğiniz çevrenize (network) göre bir alana yoğunlaşın. İlgili alanda hem müşteri deneyimini, kolay erişim ve kullanımını önde tutarak derinleşmek çok daha mantıklı.

Bence 4 alanda girişimlere hala ihtiyaç var;
* Bireye seslenen kişisel tüketici finansmanı (harcama, kredi ve yatırım) alanına yönelik karşılaştırma ve bilgiye erişim alanı
* Son kullanıcıların borç alması, yatırım yapması ve para transferi alanında daha uyun maliyetler ile erişimi sağlayan uygulama ve servisler
* Son kullanıcı ve küçük esnafın hesap ve bütçe yönetimi, düzenli ödeme ve tahsilatları ile muhasebesini yönetmesini kolaylaştıracak servis ve uygulamalara ihtiyacı var
* Son kullanıcıların paraya ulaşım, satın alma, harcama ve fatura ödeme gibi alanlarda günlük sıkıntılarını çözecek alanlara yoğunlaşan özellikle mobil servis ve uygulamalara ihtiyaç var.

Sonraki yazımda Dünya ‘da son yapılan Fintech yatırımları, kategorileri ve Türkiye ‘deki son durumu aktarmaya çalışacağım.

Yazı dizimin son yazısı “Dünyada yapılan Fintech yatırımları ve önerilerim” için tıklayın!

Kalın sağlıcakla,
Onur Baran Çağlar
@obcag00

Finans sektörünün dijital ve mobil transformasyonu

Biliyorsunuz bir süredir Bankaların 2.0 ‘dan 3.0 ‘a Dijital den İlişkisel Bankacılığa dönüşümünü yazıyoruz oluşacak modelleri çiziyoruz.
Finans sektöründeki etkinlikler, çevrimiçi konferanslar, araştırma raporları, yeni çıkan makale ve gelişmeleri yakından takip ediyorum. Bir çoğunu kendi bakış açım ve çerçevemden değerlendirerek derleyip sizlere aktarmaya çalışıyorum.
Bu yazım ve devamında gelecek yazılarım ile sizlere Finans sektörünün hantal ve ağır yapılardan kurtulmaya çalıştığını, kendi çabaları ile dijital ve ilişki bankacılığına dönüşmeye başladığını göstermeye çalışacağım. Teknolojinin çok hızlı gelişimi ve girişimciliğin kolaylaştığı bir dünyada artık Finans sektörünü eski yüksek karlılık günlerinin geride kalacağını anlatmaya ve çakraları yakmaya çalışacağım.

 

Bankalar dijital müşteri angajman modeline geçiyor. Bankalardaki radikal dönüşümü şu şekilde özetleyebiliriz;
  • Kağıt -> Dijital kanallara
  • Plastik Kart -> Dijital Kimlik
  • Sunucu -> İstemci

Deneyimler geleneksel şubeden mobile geçişi gösteriyor

Geleneksel şubeden Mobil şubeye

Geleneksel şubeden Mobil şubeye

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Finans Dünyası Dijital ve Perakende ile yakınsıyor

Finans Dünyası Dijital ve Perakende ile yakınsıyor

Finans Dünyası Dijital ve Perakende ile yakınsıyor

 

 

 

 

 

 

 

Finans sektörünün Dijital ve Mobil Transformasyonu için 4 anahtar nokta

1. Müşterilerinizin deneyimlerini gözden geçirmeli ve gerekiyorsa yeniden yazmalısınız
     * Yalın, kolay adımlı ve pürüzsüz olmalı
     * Tüm kanallarda hızlıca ürün, hizmet ve desteğe ulaşabilmeli
2. Çoklu-kanal ürün ve hizmete ulaşım ve kullanımı sağlamalısınız
     * Burada size kullanıcı kanaldan kanala geçerken kullanıcı bilgileri, uygulama ve seans bilgilerini taşıyabilecek sistemleriniz olmalı
     * Tüm kanalların uyum içerisinde çalışması ve kullanıcıya pürüzsüz hizmet sunmak için kullanıcıyı tanıyacak sistemlere, orkestra yöneticisine, bağlam ve içeriği kişiselleştirecek yapılara ihtiyacınız var.
     * Müşteriyi tanımak ve ilişkiyi derinleştirmek için CRM, ürün ve servis sistemleri, detaylı kullanıcı hareketleri ve aksiyonları takip etmek için de analitik sistemlerine ihtiyacınız var
3. Dijital ve Mobil Stratejilerinizi yeniden oluşturun ve konuya hakim olun, kimseye emanet etmeyin
     * Ürün ve hizmetlerimizde 3 ana paydaş var, iş geliştirme ve yönetim tarafı, bilgi işlem ve müşteri. Dijital kanallarda müşteriyi UX (müşteri deneyimi) ekipleri temsil ediyor olacak.
     * Lean-startup model ve prensiplerini düstur edinebilirsiniz. Aşağıdaki adımları bir daire gibi düşünün, sonu olmayan bir döngü bu, bir adım çıktı iken, diğer bir adımın girdisi olabilir.
          * Fikirler ortaya çıktığı zaman, prototipleri modelleyebilir sonrada geliştirebilirsiniz buna PoC (Proof of concept) veya MVP (Minimum Viable Product) diyebiliriz.
          * Ortaya çıkan ürün ve servisin basit halinin son kullanıcı / müşteri ile teması ve müşteri tepkilerini ölçmelisiniz. Ortaya çıkan verinin KPI / Metriklere göre analizi önemli
          * Kullanıcı davranış, tepkileri ve taleplerinin analizine göre yeni fikirler, mevcut dizayn, ürün ve servislerin güncellenmesi, yeni özelliklerin eklenmesi ile yukarıdaki adımları tekrarlamanız gerekiyor.
Lean-Start-up-Prensibi

Lean-Start-up-Prensibi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Size ve müşterilerinize ilham verecek hedef ve nihai amaçları belirleyin, aksiyonlarınızı bu hedeflere yöneltin
     * Bu işi yapmak ve ulaşmak istediğiniz ana hedef, vizyon veya mottoyu deklare etmeniz gerekiyor.
     * Büyük markaların bir mantraları vardır, üç-beş kelimeden oluşan markanızın kalbini ve aklını tanımlar. Marka konumlandırmasının özüyle de tutarlıdır. Temel marka vaadi ve marka özüne benzer, amacı tüm iç ve dış çalışanların markanın tüketiciler nezdinde neyi temsil ettiğini anlamalarını sağlamaktır. Böylece çalışanlar davranışlarını buna göre ayarlar ve mantra onlara her zaman yol gösterir.
     * Nike ‘ın mantrası Atletik Performanstır. Disney ‘in mantrası da eğlenceli aile gösterisidir

 

Sonraki yazımda; bankaların transatlantik olması, hem dönüşümlerinin uzun sürmesi, hem de küçük dikeylere ve kullanıcı ihtiyaçlarına ve deneyimlerine eğilememeleri nedeniyle ortaya çıkan ve giderekte artacak Fintech (Finans Teknolojileri) oyuncularından bahsedeceğim.
Sonraki “Fintech (Finans Teknolojileri) Dünyası ve yeni girişimler” yazım için tıklayın!

Orkestra şefi Bankalar hayatın her alanında

Bankalar mevcut yetkinlik, iş modelleri, ürün ve hizmetlerini geliştirmek ve kabuklarını kırmak durumundalar.

Bankalarımız 5411 sayılı kanun ve ciddi miktarda ödedikleri lisans bedelleri ile elde ettikleri kazanımları ve oyun alanını koruma yani defans modunda kalarak uzun vadede kazanamayacaklar. Türkiye genç, dinamik ve büyüyen nüfusu, şehirleşmenin hızla artışı, istikrarlı bir yönetim ve ciddi ekonomik büyüme ile dünyadaki gelişmiş, gelişmekte olan ve komşu ülkelerin radarında. Her geçen gün bankacılık lisansı başvurusunda bulunan, mevcut lisansını genişletmeye çalışan ve/veya TMSF ‘deki bankaları alan büyük sermayeler var.

World wide Banking

World wide Banking

Aynı zamanda Türkiye ‘deki sektörler yakınsamaya ve birbirlerinin alanlarına girmeye başladı, örneğin Finans, Perakende, İletişim (Telekom & Internet), E-ticaret, Pazarlama, Reklam sektörleri aynı kanuni düzenlemeleri izliyor, katkıda bulunuyor ve iş modelini bu yasalara göre güncelliyor:
* 3100 ÖKC (Ödeme Kayıt Cihazı) kanunu,
* 6563 Elektronik Ticaret,
* 5809 Elektronik Haberleşme Kanunu,
* 5651 Internet Kanunu,
* 6493 sayılı yeni Ödeme Sistemleri kanunu,
* Henüz kanunlaşmayan “Kişisel verilerin korunması” kanunu yolda geliyor

Saydığımız gelişmeleri göz önüne alan ve hızlı olabilen bankalar “ödeme sistemleri” yazılarımda değindiğim gibi “vujade” yaklaşımını göz önüne alarak farklı sektörler de bilgi ve deneyim edinmiş, hatta girişimcilik, iş kurma ve yönetme deneyimi olanları işe alıyorlar. Aynı şekilde özellikle perakende ve iletişim sektörlerine iş yapan içerik, servis ve uygulamalar sağlayıcıları ve ajansları ile çalışmaya başladılar.

Size görüşlerimi özetleyen bankaların yeni oyun alanları ve oluşacak ekosistemin paydaşlarını da içeren güzel bir grafik çizdim.

Orkestra Sefi Bankalar

Orkestra Sefi Bankalar

 

 

 

Bankalar yukarıdaki çizimde gördüğünüz 4 ana rol ile yeni dönemde müşterilerin hayat döngüsü içindeki tüm ihtiyaçları karşılayabilecek.

Bankacılığın genişleyen rolleri

1. Mali Yardımcı

  • * Banka yetenekleri
    • – Lisans ile gelen rol ve sorumluluklar
    • – Yatırım enstrümanları
    • – Ödeme araçları (şube, ATM, POS, kart, dijital, mobil, vb.)
  • * Müşteri ihtiyacı
    • – Finansal servisler
    • – Yatırım desteği
    • – Ödeme alternatifleri
  • * Ekosistem paydaşları
    • – Yatırım araç ve kurumları (kamu, banka, borsa, menkul değer, vb.)
    • – Kredi araçları ve kurumları
    • – Sigorta dikey ürün sağlayıcıları
    • – Alternatif ödeme araçları ve şirketleri (fatura, para transferi, e-para, cüzdan, vb.)

2. Tüketim Danışmanı

  • * Banka yetenekleri
    • – Müşteriyi ve harcamalarını çok iyi biliyor
    • – Analitik araç ve algoritmaları var
    • – Hedefli ve kişisel tavsiyeler yapabiliyor
  • * Müşteri ihtiyacı
    • – Alışveriş önerileri
    • – Alternatif karşılaştırmaları
    • – Marka kampanyaları ve indirimleri
  • * Ekosistem paydaşları
    • – Günlük tüketim (yiyecek, içecek, giyim, temizlik & bakım, yakıt, vb.) markaları
    • – Ev ihtiyaçları (mobilya, güvenlik, tamir, temizlik, su, elektrik, yakıt, emlak, evcil hayvan, vb.) sağlayan markalar
    • – İletişim ihtiyaçları (PC, telefon, internet, TV, ses ve mesaj, vb.) sağlayıcılar
    • – Ulaşım ihtiyaçları (araç, tamir, ulaşım, geçiş, park, yedek parça ve aksesuar, vb.) kurumları

3. Katma Değer Toplayıcı

  • * Banka yetenekleri
    • – Müşteri demografi ve davranışları
    • – Sosyal ilişkileri ve ağları
    • – Interaktif ve Pazarlama servislerine verilen tepkiler
  • * Müşteri ihtiyacı
    • – Bilgi ve eğitim
    • – Alternatif içerik ve servisler
    • – Markalar ve indirimleri
  • * Ekosistem paydaşları
    • – Bilgi (Haber, spor, ekonomi, magazin, vb.) içerik ve servis sağlayıcılar
    • – Eğitim (okul, destekleyici, bireysel, dersane, vb.) içerik ve servis sağlayıcılar
    • – İnteraktif & Eğlence (anket, oylama, quiz, yarışma, oyun, vb.) servis ve uygulama sağlayıcılar
    • – Pazarlama (mobil ve dijital pazarlama, tanıtım, reklam, vb.) ajans ve firmaları

4. Erişim Kolaylaştırıcı

  • * Banka yetenekleri
    • – Ürün ve hizmetlere erişim tercihleri
    • – Deneyimleri dolaylı olarak bilir
    • – Kart ve sanal cüzdanlar ile kimlik fonksiyonu
  • * Müşteri ihtiyacı
    • – Bilet ve voucher
    • – Asistanlık hizmeti
    • – Destek hizmetlerine giriş
  • * Ekosistem paydaşları
    • – Sağlık hizmeti sağlayıcıları
    • – Güvenlik hizmeti sağlayıcıları
    • – Seyahat ve Turizm markaları
    • – Etkinlik (spor, eğlence, konser, konferans, eğitim, vb.)

Ekosistem paydaşlarına faydaları

Omni-channel Banking

Omni-channel Banking

1. Müşterilere faydaları

  • * Kişisel profil, demografik ve lokasyon bilgileri, geçmiş hareket, davranış ve tüketim alışkanlıkları ile en uygun içerik, ürün, hizmetleri en iyi fiyata alabilme
  • * Alışveriş süreçlerinin gerçekleşmesi, iş ortağı marka ve sağlayıcılara “tek tıkla” güvenli, doğru & onaylı kimlikli erişim
  • * Sadakatin ödüllendirilmesi ve Asistanlık hizmetleri

2. Bankalara faydaları

  • * Müşteri veritabanın büyümesi,
  • * Sağlanan faydalar, öneriler, içerik, servis ve ürün sağlayıcılara erişim ile sadakat artışı
  • * Ekosistem marka iş ortakları ürün, hizmetleri, katma değerli içerik ve servisler ile gelir artışı
  • * Bireysel ürün ve hizmetlerin SME ve uzun kuyruk kurumlara da sağlanarak hem sadakat hem de gelir artışı

3. İş ortaklarına faydaları

  • * Finans sektöründen harcama yapabilen müşteri kazanımı
  • * Mağazalarına dijital ve mobil üzerinden tetiklenen yeni ziyaretçi ve müşteri trafiği
  • * Müşteriler hakkında daha derinlemesine bilgi ve analizler ile hedefleme

 

Bankalar hızla aksiyona geçerek organizasyonlarını yatayda genişletmeli, girişte yazdığımız gibi farklı sektör deneyimlerini ekiplerine entegre etmeli. Ek olarak alacağı danışmanlık ile beraber iş geliştireceği ekosistem paydaşları, içerik, servis ve ajans iş ortakları ile uzun vadeli içerik, servis, ürün çeşitleme yatırımlarına başlamalıdır.

 

Bu yatırım ve iş alanlarını genişletme de geç kaldığı sürece sonraki makalede aktaracağım finans sektörünün farklı alanlarına girecek yeni girişimlere ve farklı sektörlerin penetrasyonuna şahitlik edecekler. Tabi bu alanlarda pastadan eksilen dilimlerin büyümesi ile uyandıklarında geç kalmış olacaklar, zira artık müşteriler kaliteli ürün, hizmet, marka (love-mark) ve UX (kullanıcı deneyimi) konusunda eskisinden daha sadıklar.

 

Kalın sağlıcakla,
Onur Baran Çağlar

Dijital ve Mobil Cüzdanlar 5N1K

Ödeme sistemleri dünyası oyuncuları ve markaların yeni yasa ile olmazsa olmaz gerçeği bir Dijital Cüzdana sahip olmak olacak.
BKM Express ve Paypal gibi genel kabul gören cüzdanlar olacağı gibi, aynı zamanda GSM Operatörleri, Bankalar, Ulaşım şirketleri, Bilet markaları, büyük Perakende markaları ve ortak sadakat/puan sistemi marka cüzdanları da olacak. Bunların dışında topluluk (community) sahibi olan ve yönlendiren markalar hatta spor kulüplerinin cüzdan sahibi olmasını bekliyorum, bu yöndede çalışmalarım olduğunu iletmeliyim, sizlere sonraki makalelerimde aktaracağım.

Dijital Cüzdanı bugüne kadar cep telefonumuz ile yaptığımız ödemeler olarak biliyorduk. Cüzdan konusu yabancı yatırımların Türkiye finans piyasası iştahı, oyun sektörü, perakende, GSM operatörleri ve yeni startupların kredi kartı ve ön ödemeli kart sistemleri (Visa, Mastercard) ve bankalar ile yaptıkları işbirlikleri ile iyi esnedi. Yapılan işbirlikleri ve çıkan yarı Ön Ödemeli Kart yarı Dijital Cüzdan markaları kart dünyasını Dijital cüzdana soktu bile. Dolayısı ile Dijital Cüzdan konusu düzenleyici kurumlar (TCMB, BDDK) ve yasama organı açısından ivedi şekilde kural ve yönetmelikler altına alınması kaçınılmaz duruma geldi. Ve konunun daha da esnetilmemesi ve tüketicilerin korunması için 6493 sayılı kısa adı “Ödeme Sistemleri Kanunu” yasası, yönetmelikleri ve düzenlemeleri ile lisans ve zapturapt altına alınıyor.

Dijital Cüzdan denince akla …

Günlük hayatımızda çeşitli büyüklüklerde kullandığımız fiziksel cüzdanımız bizim için ne anlam taşıyor ona bakalım;

  • * Nakit paramızı taşıyoruz,
  • * Kredi kartlarımızı toparlıyoruz,
  • * Banka kartlarımız ve varsa Ön Ödemeli kartlarımızı sınıflıyoruz,
  • * Birçok Perakende ve Market sadakat ve indirim kartını taşıyoruz,
  • * Bina, Site ve Şirket giriş kartlarımızı taşıyoruz,
  • * Bir şekilde nakit gibi algıladığımız için indirim ve ücretsiz kampanya kuponlarımızı koyuyoruz,
  • * Konser, etkinlik ve maç biletlerimizi taşıyoruz,
  • * Ek olarak kimlik kartımız ve ehliyetimizi taşıyoruz

Dijital Cüzdan ‘da birebir aynı ihtiyacı çözer, dağınıklığımızı toparlar ve kullanıcı deneyimi olarak hayatımızı kolaylaştırır içselleştirir günlük hayatımızın parçası yaparız. Yukarıdaki fiziksel cüzdanın fonksiyonları ve hayatımızı kolaylaştırıcı özelliklerine ek olarak Dijital dünya ve mobil cihazların getirdiği Internet kabiliyetleri, bulut servisleri ve uygulamaları (bütçe, muhasebe, sadakat, fiyat karşılaştırma, vb.) ve ekstra hafızalar ile saklama kapasitesi yeni kapılar açıyor.

Sizler için Cüzdanlarımızın Dijital ve Mobil kabiliyetler ile geldiği son noktayı modelleyerek bir dizayna oturtmaya çalıştım. İçerdiklerinide şimdilik birer paragraf ile özetlemeye çalışacağım. Sonraki yazılarda tüm bu fonksiyon ve servislerin detaylarına inerek neler yapabileceğimizi aktarmaya çalışacağım.

Dijital ve Mobil Cüzdan

 

Ödeme Methodu

Ödeme methodları, araçları ve teknolojileri cüzdanın en önemli parçasıdır. Bunun yanında Dijital Cüzdanların son kullanıcı, perakende, gıda ve market pazarının, pazarlamacıların ve bu pazarlara uygulama ve servis geliştirenler tarafından kabul görmesi ve ödeme iş süreçlerine adaptasyonu gerekmekte.
Bugüne kadar nakit veya fiziksel POS (EPOS) cihazından geçirdikleri Kredi Kartı, Banka Kartı ve Ön Ödemeli kart ile bu ödeme işlemini kolayca alan markalar, Cüzdan teknolojileri ve mobil işlemler konusunda bir adaptason süreci yaşacağı kesin, amacımız bu süreci hızlandırmak ve esnaf / markayı motive ederek hayatını kolaylaştırmak.

Ödeme methodu konusunda aşağıdaki 2 örnek yaşayacağımız deneyimi 2 farklı açıdan görmemize yardımcı olacaktır:

1. PayPal: PayPal ‘ın tamamen internet dünyasında arabulucu ve hub çevrimiçi ödeme noktası fonksiyonu yakınsama, mobil cihaz ve POS aparatları ile artık fiziksel dünyadaki ödemelere doğru kayıyor.

PayPal, kullanıcılarına kredi kartı, banka kartı ve nakit paralarını dijital cüzdanda saklamaları ve cüzdan vasıtasıyla çevrimiçi mağazalarda yaşatıyordu. PayPal şimdide kullanıcılarının Dijital Cüzdanlarını NFC ve iBeacon teknolojileri ve mobil cihazları ile fiziksel dükkan içinde ödeme yapmalarını sağlıyor.

2. Starbucks: Starbucks fiziksel perakende dünyasının dijital ve mobil dünyaya en çok yatırım yaparak hızla adapte olan markalarından.  Çıkardığı sadakat, hediye kartı ve mobil uygulama ile müşterilerinin Dijital Cüzdanlarını oluşturmalarını sağlıyor.

Müşteriler oluşturdukları Dijital Cüzdana kredi kartı, banka kartı ve PayPal hesabını bağlayarak Cüzdanın otomatik dolmasını sağlıyor ve dükkan içinde harcamalarını Starbucks POS ‘ larına Mobil cihazlarını scan ettirerek yapabiliyorlar. Müşeriler yaptıkları ödeme ve harcamalara karşılık aldıkları sadakat puanları, hediye, indirim ve kampanya promosyonları Dijital Cüzdanında biriktirebiliyor.

Dijital Cüzdan vasıtasıyla müşteri memnuniyeti ve sadakati arttıyor, müşteriler puan ve promosyonları harcayabilmek yenilerini kazanabilmek için dükkanları tekrar tekrar ziyaret ediyorlar.

Bütçe Yönetimi

Finansal yönetim (Örnek: Mint.com) internet ve mobil uygulamaları aile ve kişisel bütçe ve harcamalarınızı kolayca sınıflamanızı ve yönetmenizi sağlıyor.

Bu tip uygulamalar gelirlerinizi, ödemelerinizi, gelecek dönemki harcama planları, düzenli fatura ve kredi ödemelerinizi kolayca yönetmenizi sağladığı gibi, size harcamalarınızda avantaj sağlayacak üye işyeri marka kampanyaları, finansal kurum kredi ve taksitlendirme tekliflerini değerlendirebiliyorsunuz.

Kupon ve Kampanyalar

Kupon servisleri (Örnek: Groupon, Grupanya, Gruppal, Şehirfırsatı vb.) ve check-in motivasyon/ödül servisleri (Örnek: Shopkick, Foursquare / Swarm, vb.) sosyal ortama ve fiziksel perakende alanlarına penetre ederek indirim ve alışveriş alanlarında teşvikler sağlıyor ve kullanıcıları alışverişe motive ediyor.

Bahsettiğimiz Kupon ve Kampanya servis müşteriler indirim kuponları ve fırsatları dükkan içinde Wi-Fi ve GPS ‘li mobil cihazlar lie Dijital Cüzdanları içinde aktif hale getiriyor. Perakende markaları ve marketlere check-in yaptığı veya alışveriş yaptığında sadakat puanları, promosyonları ve indirimleri biriktiriyor ve biriktirdiklerini anında harcayabiliyor. Bu teşvik mekanizmaları ve özellikleri müşterilerin dükkanları tekrar tekrar ziyaret etmesini ve harcama yapmasını sağlıyor.

Ürün ve Fiyat Karşılaştırma

Büyükşehirlerde dijital ve mobil dünyaya adapte olan vatandaşlar, özelliklede beyaz yakalılar gelirleri ne kadar yüksek olursa olsun, ihtiyaçları olan ürün ve hizmetleri ilk gördükleri yerden almıyorlar. Fiziksel ortamda gördükleri veya planladıkları ürün ve hizmetleri evde PC ‘den veya dükkan içinde Barkod 1.0 veya Barkod 2.0 (QRCode) ile anında mobil cihazları üzerinden mobil internete girerek alternatif tedarikçilerin stok durumları, fiyatları ve kampanyaları ile karşılaştırıyor, internet ortamında yorum ve şikayetleri inceleyerek almaya karar veriyorlar.

Red Laser markası bu konuda uluslararası alanda lider, marka parlayınca hızlıca eBay tarafından satın alındı. Türkiye ‘de öncü perakende markası Migros Migroskop / SanalMağaza uygulaması ile, internet devi Hepsiburada ‘da mobil uygulaması ile fiziksel ortamdaki ürünlerin Barkod ‘larını okutarak sanal mağazadaki fiyatlar ile karşılaştırılmasını sağlıyor.

Biletler ve Geçiş Hakkı

Dijital Cüzdanlar ve arabirim teknolojileri vasıtasıyla geleneksel bilet, ulaşım ve check-in (uçak, konser, etkinlik ve spor müsabakası) fonksiyonları dönüşüyor. Artık Mobil Cihazımız ile cüzdanımızdaki bilet ve geçiş hakkımızı temaslı veya temazsız teknoljiler ile POS ve validatörlere okutarak mekana check-in yapıyor ve yerimize geçebiliyoruz.

  • * Bu konuda Avrupa liglerinde denenmeye başlayan Znap.com Dijital Cüzdanı stad ve mekanlarda kullanıcı deneyimi açısından çok başarılı
Znap Stadium

Znap Stadium

  • * Türkiye ‘de de Turkcell Şanlıurfa ‘da Turkcell Cüzdan ‘ı deniyor
  • * BKM Express ve Ziraat Bankası Temazsız kartları ile Konya ‘da ulaşım için kampanyalar yapıyor
BKM ve Ziraat ile Konya Ulasim

BKM ve Ziraat ile Konya Ulasim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sadakat Kart, Puan ve ePara

6493 sayılı “Ödeme Sistemleri” kanunu ile beraber verilen iltimas ve muafiyetlerin en büyük marka ve mağaza içi yapılan sadakat ve kampanya işlemleridir.

Buradaki bölüm bence çok hassas, zira özellikle altı çizilecek bir nokta var Marka ve Mağazaların kendi ürün ve hizmetleri içinde yaptıkları indirim promosyonları, sadakat puan ve para iade (cash-back) kampanyalarından bahsediliyor. Tamda alanda bu makalede olmasada sonraki makalede aklıma gelen ve modellediğim çok büyük bir fırsat var

Türkiye ‘de Sadakat Kart ve puan dendiğinde ilk akla gelenler ve başarılı bulduğum markaları belirtmek isterim

  • Migros Money Kart 

* İşin başındaki Kına hanımın bu alandaki en başarılı Profesyonel kişi olduğunu düşünüyorum. Hem rakiplerine hemde bankalara hiç göz açtırmıyor bence, yaptıkları tüm dijital ve mobil projeler ile de teknoloji dünyası, GSM ve Internet Operatörleri ve Bankalara ders niteliğinde vakalar üretiyor.

Migros money club kart

Migros money club kart

 

 

 

 

 

 

  • Boyner Kart

Perakende dünyasının Duayeni diyebileceğimiz Cem Boyner ‘inde bu alandaki en başarılı iş adamı olduğunu düşünüyorum. Bende bir Boyner müşterisiyim ve aynı müşteri bazını 2 bankaya satan Cem Boyner, son dönem aldığım duyuma göre mevcut banka anlaşması sonrası yeni dönem için çalışmalara başlamış durumda. Başarılar diliyorum.

Boyner Anahtar Kart

Boyner Anahtar Kart

 

 

 

 

 

 

 

  • Petrol Ofisi Kart

Yakıt sektörünün en hızlı ve başarılı firması bence Petrol Ofisi. İşin başındaki kadro ve ajanslarını yakınen tanıyorum, başarılı bir ekip ve hep çitayı yükseltiyorlar.

Petrol Ofisi Positive Card

Petrol Ofisi Positive Card

 

 

 

 

 

  • THY Miles&Smiles Mil Kartı

THY artık bir dünya markası adına yakışır ve Türkiye ‘yi gururlandıran proje ve kampanyalara imza atıyor. THY Miles&Smiles işinide tek bir banka kredi kartından kurtararak bir dünya markası yapmalarını bekliyorum.

THY Miles&smiles

THY Miles&smiles

 

 

 

 

 

Yukarıda saydığım 4 farklı sektör öncüsü dışında GSM Operatörleri, İçecek ve Gıda Markaları, Havayolu Şirketleri, Süper Market ve Kahve zincirleri Sadakat Kart, Puan ve Mil kart konusunda başarılı işler yapmaktalar. Birçoğu işi bir sonraki adım olan Banka ve Puan ağları ile kredi kartına dönüştürdü bile.

Sonraki makalelerde burada gördüğüm muazzam fırsatı iş modeli ile birlikte aktarmaya çalışacağım.

Saygılarımla, esen kalın
Onur Baran Çağlar

Ödeme Sistemleri Ekosistem Paydaşları ve İlişkileri

Mevcut Bankalar istesede istemese de Devlet, TCMB ve BDDK vasıtasıyla 6493 sayılı “Ödeme Sistemleri Kanunu” ile finans, transfer ve ödemeler piyasasını düzenleyecek ve bir anlamda modern yeni bankalarının izinlerini veriyor olacak. Örnek Simple şirketini verebiliriz, erken uyanan BBVA Simple ‘ı satın alarak hantal bankacılık dünyasında öne çıkacak, BBVA ‘in Türkiye ‘de satın aldığı Garanti Bankası bence rekabete en hazır banka olacak. Umuyorum bu konuda GSM ve Internet operatörlerinin BTK vasıtasıyla uzun süre engellediği ve hala tam anlamıyla liberilizasyon ve rekabetin olamadığı MVNO iş modeli gibi olmasın.

Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Paydasları Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Paydasları

Çizim: Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Paydaşları 

 

Ödeme Sistemleri Oyuncuları

  • Sistem İşleticisi

◦       Kanunda özel yer ayrılmış Sistem İşleticisi, Ödeme Sistemi Oyuncuları arasında transfer ve takas işlemlerini yapan sistemin günlük işleyişinden sorumlu olan ve sistem işletimi için gerekli olan faaliyet iznine sahiptir. ◦       TCMB tarafından yetkilendirilir, gözetlenir ve denetlenir. ◦       Kanunda tanımlanan yetki ve şartlar ile doğal adaylar: TCMB, BTOM, TakasBankMKK ve BKM olacaktır. ◦       Yeni adayların çıkmasını bekliyorum, olmaki özel sektör işin içine girmeli ve rekabet ortamı oluşmalı.

  • Elektronik Para

◦       Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, kanunda kapsamındaki ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değerdir. ◦       Tüm sektörler ve Pazarlama alanında yorumlanabilecek çok geniş bir çerçeve ve fırsatlar mevcut. ◦       Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen kuruşlara Elektronik para kuruluşu denmektedir. ◦       Kendi ürün ve hizmetlerini elektronik para ile satacak veya kampanyalarında kabul edecek kurumlarında kanunu iyi okumalı ve değerlendirmelidir. ◦       Markalar, Perakende ürün ve hizmet kuruluşları ile, e/m-ticaret hizmeti veren kuruluş ve pazaryerleride konuyu dikkatli takip ederek pozisyonlarını almaktadır. Cuzdan+Kartlar-k

  • Bankalar  

◦       5411 sayılı Bankacılık kanunu ile yetki ve lisanslarını almış Bankalar sistemde doğal Ödeme Hizmeti Sağlayıcısıdır. ◦       Ödeme hesabına para yatırma, çekme ve işletme ilgili işlemleri yapar. Ödeme hesabındaki fonun aktarımı, doğrudan borçlandırma, ödeme kartı veya benzeri araçla yapılan ödeme işlemi, ödeme emri ve para transferi işlemlerini yapar. ◦       Ödeme aracının ihracı veya kabulünü yapar. ◦       Banka içi hesaplar arası havale, ülke içi diğer bankalara EFT yapar. ◦       Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetlerini verir. ◦       Banka üzerindeki müşteri mevduat ve yatırım hesapları için debit kart, kredi kartı ve ön ödemeli kart çıkarma ve işletme haklarına sahiptir.

  • Kapalı Devre

◦       Perakende ve hizmet sektörlerinde iş yapan Marka, Mağaza ve Pazaryerilerinin kendi sistemleri içinde geçerli çıkardıkları sadakat kartları, pazarlama kampanyaları, hediye ve promosyonlar kapalı devre çalışmak koşulu ile kanun kapsamında özel bir yere sahiptir.

  • Cüzdan

wallet-k◦       Bu bölümde anlatacak çok şey var. Bunları ayrı birkaç makale de yurtiçi ve yurtdışı örnekleri, altyapı sistemleri ve cüzdan servisleri tarzında özel makaleler ile aktarmaya çalışacağım. ◦       Bankalar, GSM ve Internet Operatörleri, Cihaz üreticileri, Perakende markaları, Ulaşım sektörü oyuncuları ve sadece bu konuya özel yatırımlar yapan yatırımcı ve girişimciler Dijital ve Mobil Cüzdan servis ve uygulamaları oluşturmaktadır. ◦       Kısaca özetlemek gerekirse, fiziksel cüzdanınızda bulunan kimlik ve nakit dışında sadakat ön ödemeli, debit ve kredi kartlarınızı koyabildiğiniz ve sadece sizin bileceğiniz kullanıcı, kimlik ve şifreleri ile çalışan sanal modelleri olarak düşünebilirsiniz.

  • POS 

◦       Point of Sale yani Satış Noktası anlamı taşımaktadır. Geleneksel EFT POS ve yeni nesil ÖKC (Ödeme Kayıt Cihazı – aşağıda teknoloji bölümünde detaylarını aktarıyorum) cihazları Perakande Şube/Bayi, Market, İstasyon, Otel, Restoran, Kafe, Bar ve Büfelerde ve evlere servislerde kullanılmaktadır. ◦       Perakende markaları ve eticaret firmaları dijital kanallarda müşterilerine satacakları ürün ve hizmetler için POS cihazlarının sanal versiyonunu bankalardan doğrudan veya banka POS ‘larını bir arada sunan POS Hub kuruluşlarından alabilirler.

  • Kapıda Ödeme

◦       Perakende markaları ve eticaret firmaları ürün ve hizmetlerinin satışını önden ödemeli, nakit, havale/eft, ön ödemeli kart, debit/banka kartı ve kredi kartı dışında Kargo ve Kurye firmalarını kullanarak kapıda ürün tesliminde aynı yöntemler ile alabilmektedir. ◦       Ödeme Hizmetleri Sağlayıcısı kuruluşlar Kargo ve Kurye firmalarını kendi sistemleri ve cihazlarını kullandırarak müşterilerinden tahsilat yapabilirler.

  • Micro / Mobil Ödeme

cellular-icon◦       GSM ve Internet Operatörlerinin doğrudan kendi sistemleri veya aracı servis sağlayıcıları vasıtasıyla yaptırdığı ödeme işlemlerini ve tahsilat yapan kuruluşları ifade eder.

  • Ön Ödemeli Kart

◦       Doğrudan Bankaların çıkardığı Ön Ödemeli Kart bir anlamda Cüzdan Kart olarak da görülebilir. ◦       Arkasına güçlü bir banka yapısını alan Kart Servis Sağlayıcısı, Kart İşlemcisi ve Perakende kuruluşları çıkardıkları ön ödemeli kartları müşterilerine vermekte, müşteriler bu kartlara fiziksel ve dijital kanallardan para doldurduktan sonra ağa kayıtlı tüm fiziksel ve dijital üye işyerlerinde kullanabilmektedir.

  • Ödeme Kuruluşu

◦       Ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek için bu Kanun kapsamında yetkilendirilmiş kuruluşları ifade eder. ◦       Ulusal ve uluslararası ağlara para transferi yapan, fon gönderen ve alan arasındaki transferi kendi hesapları, muhabir banka, kurum ve aracılar arasında sağlar. ◦       Kanun öncesi mahalle aralarında da görmeye başladığınız fatura tahsilatı merkezlerini ifade ediyor. Bugüne kadar düzenleme olmadığı için mahalle bakkaları, büfe, istasyon ve hatta en son kapıcıların elinde POS ‘lar ile apartmanlardan doğrudan tahsilat yaptıklarını duymuştum. Yeni dönemde bu şekilde vatandaşın faturalarını tahsil etmek isteyen kurumlar markalaşmak ve lisans almak zorunda kalacaklar.

  • PTT

◦       PTT kamuda çıkan bir çok kanunda olduğu gibi defakto durumundan ve hali hazırda yaptığı işlemlerden ötürü 6493 sayılı Ödeme Sistemleri kanununda da özel statü tanımlanmıştır. ◦       Kanunda tanınan özel statünün denetimi ve denetim sonrası yetkinin kaldırılması kontrolü PTT ‘nin tamamen özelleştirilebileceği göz önünde bulundurularak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ve Kurumuna verilmiştir.  

 

Aracı Paydaşlar

  • Diğer Türk Bankalarına EFT/EMKT yapabilmek için TCMB 
  • Yabancı Bankalar ile Swift Sistemi (Swift AŞ) üzerinden para transferi yapılabilmektedir.
  • Uluslararası Para Transferi Ağ ve Noktalarına erişim için Türkiye ‘deki en büyük oyuncular Western Union, Money Gram ve UPT 
  • Fatura Üreten Kurumlar ulusal ve bölgesel olarak aşağıdaki kategorilere ayrılabilir:

◦       Ulusal GSM ve Telekom firmaları

◦       Bölgesel Elektrik, Doğalgaz ve Su firmaları

◦       Belediye ödemeleri ve vergileri

◦       E-Devlet ve Vergiler  

 

İhtiyaç sahibi Paydaşlar

  • Son Kullanıcı : Faturalarını ödemek isteyen, kişi ve kurumlara para transferi yapmak isteyen, perakende ve internet üzerinden ürün almak için kredi kartı veya nakit kullanarak ödeme yapacak son kullanıcıları ifade etmektedir.
  • Kamu Kurumları : SGK, Adliye, Nüfus Müdürlüğü, Tapu Dairesi, Vergi Dairesi ve e-Devlet uygulamalarının vatandaşların tahakkuk eden primleri, ödeme ve borçlarını tahsil etmelerini sağlayacak sistemler olacak.
  • Belediyeler : İlan, Reklam, Eğlence, İşyeri ve Çalışma İzinleri, Çevre ve Emlak vergisi gibi tahakkuk eden ödeme ve borçları vatandaşlardan tahsil etmek için sistemleri kullanacaklar.
  • Perakende markaları : Perakende ürün ve hizmetleri sunan markalar bayi, şube ve dijital kanalları vasıtasıyla , market, bakkal, istasyon ve büfelerin müşterilerden nakit ve kart dışında alternatif ödeme sistemleri ile tahsilat yapabilecekler.
  • E-Ticaret Firmaları : Dijital kanallar üzerinden dokunulabilir ve sanal ürün ve hizmetler sunan markalar müşterilerden nakit, havale, eft ve kart dışında alternatif ödeme sistemleri ile tahsilat yapabilecekler.
  • Internet devleri : Internet sistemleri üzerinden ürün, hizmetler, abonelik ve üyelik hizmetleri sunan markaların müşterilerden nakit, havale, eft ve kart dışında alternatif ödeme sistemleri ile tahsilat yapabilecekler.

 

Düzenleyici Kurumlar

  • BDDK : Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşlarının İzinlerini verir, Düzenlemeleri yapar ve denetler
  • TCMB :  Sistem İşleticisi İzinlerini verir, Düzenleyici yapar ve denetler
  • TCMB, BTOM, TakasBank, MKK ve BKM : Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerini işleten ve üzerinde işlem yapan kuruluşlar için düzenlemeleri yapar ve denetler

 

Sistem ve Teknolojiler

  • EPOS / ÖKC: Geleneksel EFT POS cihazlarına alışkın durumdayız. 3100 sayılı “Ödeme Kaydedici Cihazlar” kanunu ile Yazarkasa fonksiyonu da olan mobil POS / ÖKC ‘ler hayatımıza girdi. Sancak grubunun Vera ’sı ile başlayan rekabet, sektörün büyük oyuncuları Ingenico, Verifone, Profilo, Beko ve Hugin ile çok agresif hale geliyor.

◦       Yeni dönemde, POS üretici / sağlayıcı aynı zamanda TSM (Transaction Secure Management) ‘in sahibi ve hizmeti son kullanıcıya sunan esnaf ile sözleşme imzalayan taraf olacak. Bankalar ve Ödeme Sistemleri oyuncuları hem ÖKC üreticisi hemde Esnaf ile sözleşme imzalayacaklar.  Merak etmeyin başka bir makalede bu konununda detayına gireceğim.

  • NSDT / VSA : Near Sound Data Transfer (Yakın Ses Veri Transferi) / VSA (Very Secure Authentication) sistemleri SMS ve NFC 2.0 ile karşılaştırılan eski nesil telefonlarda da çalışabilen şifrelenmiş Ses gönderimi ve alımına yönelik Fransız Tagattitude, Fairpay, mcash tarafından e-ticaret ve web portal girişlerinin güvenliği için kullanılmaktadır.

◦       Basit şekilde çalışma modeli; e-ticaret sitesinde alışveriş yaparken ödeme adımında telefonunuzu ve kişisel şifreniz/PIN ‘inizi giriyorsunuz, sistem tarafından şifrelenmiş NSDT ile ses dosyası arıyor sizi, aramayı açtığınızda telefonunuz merkez sunucuya sinyali aldığını ve gerçek numara olduğunu belirten yanıt sesini yolluyor. Sunucu telefonun fiziksel varlığı ve onayını almış olduğu için ödeme işlemini tamamlıyor.

  • RFID : Radyo Frekansı ile Tanımlama(RFID) teknolojisi radyo frekansı kullanarak nesneleri tekil ve otomatik olarak tanımlama yöntemidir. RFID, temel olarak bir etiket ve okuyucudan meydana gelir. RFID etiketleri EPC(Elektronik Ürün Kodu) gibi bilgileri almak, saklamak ve göndermek için programlanabilirler. RFID etiketleri, radyo frekansı ile yapılan sorguları almaya ve cevaplamaya olanak tanıyan bir silikon yonga, anten ve kaplamadan meydana gelir. Yonga, etiketin üzerinde bulunduğu nesne ile ilgili bilgileri saklar.

◦       Mifare, Desfire ve Proximity Kart yapıları RFID teknolojileri üzerine dayanır.

  • BLE / Beacon : Bluetooth Low Energy olarak geçen Bluetooth V4.0 düşük enerji protokolüdür. Daha düşük enerji gerektirdiği için hazırlanan sinyal veren ve alan cihazlar 2 seneye kadar pil değiştirmeden dayanmaktadır.

◦       IEEE 802.15.1 ağ standardında 2.4-2.5 GHz frekansı ile 1 Mbit/s veri hızı, 0.006 sn kurulum/anlaşma hızında çalıştığı için normal Bluetooth ve NFC ‘den daha hızlı işlem yapar. ◦       Apple kendi işletim sistemi iOS 7.0 ile sisteme gömülü getirmekte, kendi desteklediği sinyal cihazlarınada iBeacon ismi veriliyor. ◦       Google ‘da Android 4.3 ile beraber BLE ve Beacon ‘ları desteklemeye başladı. ◦       Paypal piyasada ilk somut denemeleri yapan ve ödeme alan kurum olarak öne çıktı.

  • NFC : Near Field Communication (Yakın mesafe iletişim), akıllı telefon ve benzeri cihazların birbirine dokunarak ya da birbirine birkaç santimetre yaklaştırılarak radyo iletişimi kurmalarına imkan tanıyan standartlar kümesidir. ISO / IEC 14443 ve FeliCa standartlarını da içeren mevcut radyo frekansı tanımlama (RFID) standartlarına dayanmaktadır.

◦       Tüm telefon üreticileri NFC ‘ i cihaz sayılarını artırdı ve güvenlik katmanın diğer teknolojilerden daha iyi olması nedeniyle Apple ‘da sonunda ikna oldu ve NFC ‘ yi yeni cihazlarına ekliyor. ◦       NFC aşağıdaki alanlarda güncel ve gelecek çözümler sağlayarak, bugünün farklı temassız teknolojilerini bütünleştirir: ▪       Erişim kontrolü ▪       Tüketici elektroniği ▪       Sağlık ▪       Bilgi toplama ve değişim ▪       Sadakat ve kuponlar ▪       Ödemeler ▪       Ulaşım

  • SMS : Mobil Ödeme ve Operatör Faturaları ile ödeme servisleri SMS üzerinden çalışmaktadır. SMS ‘in bir diğeri önemide “two-factor authentication (2. faktör onaylama)” modeli güvenliği sağlayan tüm cüzdan ve ödeme servisleri SMS üzerinden çalışmaktadır.
  • QRCode : İşbankası Parakod ile ödeme ve Mobilkasaba cüzdan servisleri ile Türkiye ‘de trend olan QRCode ile ödeme dahada popüler olacağa benziyor. Öncelikle Dijital ve Mobil Pazarlama kampanyalarında kullanılan QRCode giderek Loyalty ve Kart üzerinde kampanya modellerinde de kullanılırken yeni dönemde para çekme, ödeme ve kişisel güvenliği kolaylaştırma adımlarında kullanılmaktadır.
  • VPOS : Virtual POS (Sanal POS) – Bildiğimiz Bankaların Sanal POS hizmetlerini ifade ediyor. Büyük ölçekteki e-ticaret firmaları doğrudan banka Sanal POS ‘larına bağlanabildiği gibi, 12 banka POS ‘unu tek bir platformda sunan Asseco MerchantSafe Unipay ürününü kullanırken, daha küçük ölçekteki e-ticaret firmalarıda entegrasyon ve bonus/puan sistemi entegrasyonlarını sıkıntısız yapmak için PayU ‘u kullanmaktalar.
  • mPOS : Akıllı telefon ve tabletlere takılabilen mobil POS cihazı. Örnek olarak Amerika ‘lı Square ve Paypal ‘ın Avrupa rakiplerinden en büyüğü iZettle
  • mpos_europe

Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Tanımlar

Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Paydasları

 

Çizim: Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Paydaşları 

 

Kanunda bahsi geçen tanımlar ve yorumlarım:

Alıcı: Ödeme işlemi sırasında gönderilecek fonun ulaşması istenen gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir.

Banka: TCMB – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Anonim Şirketini ifade ediyor.

  • * Kanunun 5. maddesi uyarınca Sistem İşleticisine faliyet izinleri verir
  • * Ödeme Sistemlerin işleyişine ve sisteme katılım kural ve sözleşmeler Banka tarafından çıkarılacak yönetmeliklere göre işleticis tarafından belirlenir.
  • * Sistemlerin sorunsuz ve kesintisiz işlemesini sağlamak üzere düzenlemeleri yapar
  • * Sistem İşleticilerini gözetler ve denetler

Elektronik haberleşme işletmecisi: 5/11/2008 tarihli ve 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu çerçevesinde tanımlanan işletmeciyi tarif eder

  • * Yetkilendirme çerçevesinde elektronik haberleşme hizmeti sunan ve/veya elektronik haberleşme şebekesi sağlayan ve alt yapısını işleten şirketi,
  • * GSM ve Internet altyapı ve servis sağlayıcıları ifade ediyor

Elektronik para: Elektronik para ihraç eden kuruluş tarafından kabul edilen fon karşılığı ihraç edilen, elektronik olarak saklanan, kanunda kapsamındaki ödeme işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılan ve elektronik para ihraç eden kuruluş dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından da ödeme aracı olarak kabul edilen parasal değeri ifade etmektedir.

  • * Tüm sektörler ve Pazarlama alanında yorumlanabilecek çok geniş bir çerçeve ve fırsatlar mevcut. Bu konuyu ayrı bir makalede ele alacağım.

Elektronik para kuruluşu: Kanun kapsamında elektronik para ihraç etme yetkisi verilen tüzel kişiyi ifade ediyor.

  • * Kendi ürün ve hizmetlerini elektronik para ile satacak veya kampanyalarında kabul edecek kurumlarında kanunu iyi okumaları ve yorumlamaları gerekmektekdir.
  • * Markalar, Perakende ürün ve hizmet kuruluşları ile, e/m-ticaret hizmeti veren kuruluş ve pazaryerleride konuyu dikkatli takip ederek pozisyonlarını almaktadır.

Fon: Ödeme Sistemleri ekosisteminde ve kanunda bahsi geçen para transferi ve ödemede kullanılan tüm banknot, madeni para, kaydi para veya elektronik parayı ifade eder.

Gönderen: Sahibi olduğu tanımlı ödeme hesabından veya ödeme hesabı bulunmaksızın ödeme emri veren gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder

Katılımcı: Ödeme Sistemine katılarak doğrudan para ve ödeme transfer emri verme yetkisi bulunan ve sistem kurallarına uymakla yükümlü tüzel kişiyi ifade eder

Kişisel güvenlik bilgileri: Ödeme aracı ile işlem gerçekleştirirken kullanılabilecek şifre, kart/hesap/elektronik para/kupon son kullanma tarihi, güvenlik numarası gibi ödeme aracını ve ödeme aracı kullanıcısının kimliğini belirleyici bilgileri ifade eder

Kurul: BDDK – Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu ifade eder.

  • * Kanun kapsamında ödeme hizmetleri alanında faaliyette bulunmak isteyen ödeme kuruluşu Kuruldan izin almak kaydıyla faaliyette bulunabilir.
  • * Ödeme Kuruluşları tarafından yapılamayacak faaliyetleri belirlemeye ve engellemeye yetkisi vardır. Lisans alıp faaliyete başlamış olsada tüm Ödeme Kuruluşları bu düzenleme ve kurallara uymalıdır.
  • * Kurul, Ödeme kuruluşunun iznini gerekli kuruluş ve işletim şartları, güvenlik ve işletim kriterlerini yerine getirmediği için iptal edebilir

Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

  • * Ödeme Kuruluşlarının kuruluşu için gerekli bilgi ve belgeler, işleyişine, sermaye ve özkaynak yapısı, şube, temsilci ve dış hizmet sağlayıcısı kullanımı, kurumsal yönetim ilkelerine, iç sistemlerine, bilgi sistemleri / IT yönetimine ve kanun kapsamına girmeyen diğer faaliyetlere ilişkin usul ve esasları MASAK ve Banka ‘nın görüşünü alarak yönetmelikler ile beilrler
  • * Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşu gözetim ve denetimlerini yapar

Masak : Mali Suçları Araştırma Kurulunu ifade eder. Bankalarda olduğu gibi Ödeme Sistemi oyuncuları üzerinde oluşacak legal olmayan para akışı, transferi ve yöntemlerini izleme, denetleme ve kontrolünden sorumlu kuruludur.

Menkul kıymet mutabakat sistemi: Üç veya daha fazla katılımcı arasındaki transfer emirlerinden kaynaklanan menkul kıymet aktarımlarının gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yapılan takas ve mutabakat işlemleri altyapısı ve sistemini ifade eder.

Merkezi karşı taraf: Bir veya daha fazla piyasada işlem gören finansal sözleşmelerin tarafları arasında alıcıya karşı satıcı, satıcıya karşı da alıcı rolünü üstlenerek işlemlerin tamamlanmasını taahhüt eden kuruluşu ifade eder.

Mutabakat: İki ya da daha fazla taraf arasındaki fon ya da menkul kıymet aktarımından kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesini ifade eder.

Mutabakat hesabı: Banka, bir mutabakat kuruluşu veya merkezi karşı taraf nezdinde bulunan, fon veya menkul kıymetleri muhafaza etmek ve sistemdeki katılımcılar arasındaki işlemlerin mutabakatını sağlamak amacıyla kullanılan hesabı ifade eder.

Mutabakat kuruluşu: Nezdinde mutabakat hesabı bulunduran ve gerektiğinde katılımcıya mutabakat amacıyla kredi verebilen kuruluşu ifade eder.

  • * Burada Takas ve Mutabakat kuruluşu oluşumundan bahsediliyor.
  • * Kredi verme ve escrow mekanizmaları ile proje firmaları ve müşteri arasında yeni bir iş modeli oluşabilir.
  • * Sigorta şirketlerinede burada bir iş çıkabilir gibi görünüyor.

Netleştirme: Bir katılımcının gönderdiği ve aldığı transfer emirlerinden kaynaklanan alacak ve borçların karşılıklı mahsup edilerek tek bir alacak veya borca dönüştürülmesini ifade ediyor.

  • * İki veya daha fazla taraf arasında alacak ve borç netleştirilerek mutabakatın kurulması sağlanıyor.

Ödeme aracı: Ödeme hizmeti sağlayıcısı ile kullanıcısı arasında belirlenen ve ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme emrini vermek için kullanılan kart, cep telefonu, şifre ve benzeri kişiye özel aracı ifade ediyor.

  • * Yeni dönemde Ödeme aracı olarak fiziksel kart, cihaz ve aparat veya sanal (dijital & mobil) uygulama, mesaj, kişisel iz/tag, şifre, biometrik bilgiler kullanılabilecek.

Ödeme emri: Ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme işleminin gerçekleşmesi amacıyla ödeme hizmeti sağlayıcısına verilen talimatı ifade eder.

  • * Ödeme emri / talimatı yukarıda sayılan tüm ödeme araçları ile yapılabiliyor olacak.

Ödeme hesabı: Ödeme hizmeti kullanıcısı adına açılan ve ödeme işleminin yürütülmesinde kullanılan hesabı ifade ediyor.

  • * Ödeme hizmetini gerçekleştirebilmek için Ödeme Hizmeti Sağlayıcısı havuz/normal hesaplarında açılan hesabı ifade ediyor.
  • * Ödeme araçlarını kullanarak ödeme ve para transferi için ödeme hesabına para yatırmak ve çekmek mümkün.

Ödeme hizmeti:

  • * Ödeme hesabına para yatırma, çekme ve işletme ilgili işlemleri kapsar
  • * Ödeme hesabındaki fonun aktarımı, doğrudan borçlandırma, ödeme kartı veya benzeri araçla yapılan ödeme işlemi, ödeme emri ve para transferi işlemlerini kapsar
  • * Ödeme aracının ihracı veya kabulünü kapsar
  • * Para havalesini kapsar
  • * Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri kapsar
  • * Ödeme işlemi onayının elektronik haberleşme cihazı aracılığıyla verildiği ve ödemenin son kullanıcı ile mal veya hizmet sağlayan arasında sadece aracı olarak faaliyet gösteren bilişim veya elektronik haberleşme işletmecisine (GSM ve Internet Altyapı ve Servis Sağlayıcıları) yapılması kapsar.
  •       – Maddenin gerekçesi: Ödeme işlemlerinde Cep telefonu, bilgisayar, kiosk ve benzeri elektronik haberleşme cihaz/aparatları kullanımı giderek artmaktadır. Son kullanıcı ödeme işlemine ilişkin onayı ilgili elektronik haberleşme cihazları ile verdiği ve fon aktarımının sözkonusu araçlar aracılığıyla bilişim ve elektronik haberleşme işletmecisi üzerinden gerçekleştirdiği işlemleri (mobil ödeme hizmeti gibi) kapsar.
  •       – Bu durum GSM ve Internet Operatörlerini legal ve lisanslı bir oyuncu haline getirir.

Ödeme hizmeti kullanıcısı: Gönderen, alıcı veya her ikisi sıfatıyla belirli bir ödeme hizmetinden faydalanan gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder.

Ödeme hizmeti sağlayıcısı: 5411 sayılı kanun kapsamındaki bankalar, elektronik para kuruluşları, ödeme kuruluşları, ödeme hizmeti sağlayıcısıdır.

Ödeme işlemi: Gönderen veya alıcının talimatı üzerine gerçekleştirilen fon yatırma, aktarma veya çekme faaliyetini ifade eder.

  • * Ödeme işlemini Ödeme araçları ile başlatabilir ve onayınıda aynı araçlar ve teknolojik yöntemler (SMS, Uygulama, Kart, Biometrik vb.) ile verebilir.

Ödeme kuruluşu: Ödeme hizmeti sağlamak ve gerçekleştirmek için bu Kanun kapsamında yetkilendirilmiş tüzel kişiyi ifade eder.

  • * Kurul tarafından yetkilendirilir ve lisanslanır
  • * Kurum tarafından gözetlenir ve denetlenir
  • * Ödeme kuruluşu kredi verme faaliyetinde bulunamaz. Ödenmesine aracılık edilen tutarlar taksitlendirilemez.
  • * Bilişim veya Elektronik haberleşme işletmecisi (ödeme hizmetinin gerçekleştirilmesi yada elektronik para ihracı için toplanan fonların kullanılmaması şartıyla) ödemesine aracılık ettiği tutarı kendi ürettiği faturasına yansıtabilir. Faturanın son ödeme tarihinede ödenmesi kredi sayılmaz. Burada Operatörlere ciddi fırsatlar doğmuştur.

Ödeme sistemi: Üç veya daha fazla katılımcı arasındaki transfer emirlerinden kaynaklanan fon aktarımlarının gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yapılan takas ve mutabakat işlemleri için gerekli altyapıyı ifade eder

Para havalesi: Gönderen veya alıcı adına herhangi bir hesap açılmaksızın gönderenin, alıcıya veya alıcı adına hareket eden ödeme hizmeti sağlayıcısına fon aktarımı gerçekleştirdiği ödeme hizmetini ifade eder.

  • * Hesap açılmadan sistem içi veya network/ağ içinde gönderilen para transferini ifade ediyor
  • * Hesap açılmadan anlaşmalı para transferi network/ağ ‘larına gönderilen para transferini ifade ediyor

Sistem: Ödeme sistemi ve menkul kıymet mutabakat sistemini ifade ediyor.

Sistem işleticisi: Sistemin günlük işleyişinden sorumlu olan ve sistem işletimi için gerekli olan faaliyet iznine sahip       tüzel kişiyi ifade eder.

  • * TCMB tarafından yetkilendirilir, gözetlenir ve denetlenir.
  • * Kanunda tanımlanan yetki ve şartlar ile doğal adaylar: TCMB, BTOM, TakasBank, MKK ve BKM olacaktır.
  • * Yeni adayların çıkmasını bekliyorum, olmaki özel sektör işin içine girmeli ve rekabet ortamı oluşmalı.

Takas: Sisteme gönderilen transfer emirlerinin aktarımı, bu emirlerin karşılıklı olarak iletilmesine ve mutabakat öncesi provizyon alındığı durumlarda provizyon alınmasına aracılık edilmesi ve bazı durumlarda bu emirlerin netleştirilmesi işlemlerini ifade ediyor.

Takas odası: Katılımcıların net borç veya alacak durumunun hesaplanmasından sorumlu kuruluşu ifade eder.

Transfer emri: Bu tanıma girenleri şu maddeler ile ifade edebiliriz

1)    Belirli miktarda fonun sistem içerisinde katılımcılar arasında devrolunmasına ilişkin katılımcı talimatını ifade eder.

2)    Ödeme yükümlülüğünün üstlenilmesi veya yerine getirilmesi sonucunu doğuran, sistem kurallarına uygun talimatı ifade eder.

3)    Menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları üzerindeki hakları kaydi olarak veya sair şekilde sistem içerisinde devretmeye yönelik katılımcı talimatını ifade eder.

 

Bir sonraki makalede sizlere, yukarıdaki Peyzaj ‘da modellediğim Ödeme Sistemleri Mimarisi, Ekosistem Oyuncuları, Yerel ve Uluslararası İş birliği yapılan Kuruluşlar, Ödeme Sistemleri ihtiyacı olan Sektörler, Aracı Kamu kurumları ve Özel kuruluşlar, Düzenleyiciler ile ekosistemde kullanılan tüm teknoloji ve cihazlar ve aralarındaki iş akışlarını aktarmaya çalışacağım.

6493 Sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Kanunu”

Sizlere bu makalemde; Temmuz ayında tüm Bankacılık, Perakende, E-ticaret, Pazaryerleri, Ön Ödemeli Kart, Marka, Kargo, Pazarlama, Sadakat, Fatura Üreten & Tahsilat kurumları, Para Transferi sektörünün yönetmeliklerinin çıkmasını beklediği “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Kanunu” ‘nun resmi gerekçelerini yorumlarım ile beraber aktaracağım.

shopping

 

 

 

 

 

 

 

 

  1. Gelişen teknoloji ile birlikte ödemeler alanında görülen çeşitli uygulamalar sayesinde günlük hayatta gerçekleştirilen birçok ticari ve finansal işlem için nakit dışı ödeme yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır.
  2. Elektronik para modeli ile çalışan ödeme araçlarının yaygınlaşması, bunlara ilişkin hukuksal yapının oluşturulması gerekiyor.
  3. Elektronik paranın merkez bankalarının para politikalarına, ödeme sistemlerine ve ekonomik istikrara etkisi artmaktadır. Dolayısı ile elektronik para ihracı ve kullanımının hukuksal düzenlemeler ile kontrol edilmesi zorunludur. Bu nedenle günümüz ve yakın gelecekteki özellikle mobil alandaki teknolojik gelişim ihtiyaçlarına cevap verebilecek, ve iç-dış Turizm ‘i düşündüğünüzde uluslararası mevzuatlar ile de uyumlu düzenlemeler gerekli hale gelmiştir.
  4. Gerçekleşen tüm ödeme işlemi hizmetini sunanlar ve yararlananlar arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi gerekmektedir. Uluslararası mevzuatlar ile uyumlu bir düzenleme; hem ödeme hizmetleri ve elektronik para hem de ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemlerinin arasındaki ilişkileri ve kullanılan tanımlamaları netleştirerek mevzuat bütünlüğünü sağlayacaktır.
  5. “Ödeme Hizmetleri” kuruluşlarının bazıları (Bankalar) çeşitli otoritelerin gözetim ve denetimi altında sürdürürken, bazı kuruluşlar herhangi bir otoriteden izin almadan ve kontrole tabi olmadan faaliyetlerini sürdürmektedir. Zaman zaman Vatandaş ve Tüketici haklarının korunması açısından ciddi sıkıntılara yol açabilmektedir.
  6. Bankalar dışındaki kuruluşların “Ödeme Hizmetleri” sektöründe faaliyet göstermesi rekabetin artması, hizmet kalitesinin yükselmesi, tüketiciler açısından maliyetlerin düşmesi ve bankacılık hizmetlerinden faydalanamayan kesimlerin bu hizmetlere daha kolay ulaşmasını sağlayacak.
  7. “Ödeme Hizmetleri” temel olarak; gönderenden alınan fonun alıcıya ulaştırılmasıdır. Bu tür işlemlerde sektöre olan güveni olumsuz etkileyebilecek uygulamaların önlenmesi amacıyla banka-dışı kuruluşların “Ödeme Hizmetleri” alanında işlem gerçekleştirirken faaliyetlerinin düzenlenmesi gerekmektedir.
  8. Merkez bankalarının temel amacı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri” ’nin güvenli ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlamaktır. Sistemlerin sorunsuz bir şekilde çalışmasının merkez bankaları ve finansal istikrar açısından çok önemlidir. Bu sistemlerin artan kullanımı, gerçekleşen işlemlerin büyük miktarlara ulaşması ve sistem katılımcılarından birinin karşılaşacağı kredi veya likidite problemin diğer katılımcılara da yayılarak zincirleme bir etki doğurma ihtimali yükselmektedir.
  9. Güvenli ve etkin bir şekilde çalışan bir sistemin sağlam bir hukuksal temele ve sistemin etkin çalışmasına engel olabilecek finansal ve operasyonel risklerin kontrolünü sağlayan bir mekanizmaya sahip olması gerekmektedir.
  10. Bu çerçevede, Uluslararası Mutabakat Bankası (Bank for International Settlements – BIS) bünyesinde sistemler konusunda faaliyet gösteren Ödeme ve Mutabakat Sistemleri Komitesi (Committee for Payment and Settlement Systems – CPSS) sistemlerin gözetimini merkez bankalarının başlıca görevlerinden biri olarak kabul etmiştir.
  11. 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununda; “Bankanın temel görevleri” bölümü 4. maddesi 3.fıkrasının (I) numaralı bendinin (f) alt bendinde “Türk Lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek” hükmü yer almaktadır.
  12. Katılımcıların “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri” ‘de gerçekleştirdikleri işlemler finansal sistem içerisindeki  varlık akışlarının önemli bir boyutunu oluşturmaktadır. Dolayısı ile gerçekleşen işlemlerin nihai olması ve mutabakatı gerçekleşen işlemlerin iptal edilememesi, katılımcıların varlık akışlarında ve sistemik bir riskin oluşmasını önleyecektir.
  13. 6493 sayılı kanun ve yönetmelikleri ile Türkiye’de faaliyet göstermekte olan tüm sistemlerde gerçekleşen işlemlerin hukuksal zemini güçlendirilecek, gözetim konusunda da uluslararası standartlar ve uygulamalar gerçekleştirilecektir.
  14. Avrupa Birliği (AB) Müktesabatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programının uygulanması, koordinasyonu ve izlenmesine dair Bakanlar Kurulu kararı 31/12/2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlandığı için zaman baskısı da vardır.
  15. Sistemler, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları ile ilgili olarak AB müktesabatına uyum sağlamak amacıyla Sermayenin serbest dolaşımı ve Mali hizmetler fasılları kapsamında Ödeme Sistemleri Kanununun ivedi olarak çıkarılıp uygulanması gerekmektedir.
  16. Kanun hazırlanırken sistemler, ödeme hizmetleri ve elektronik para hususlarında Türk mevzuatını AB müktesebatına uyumlaştırmak için 2007/64/EC sayılı Ödeme Hizmetleri Direktifi, 2009/44/EC sayılı direktif ile değişik 1998/26/EC sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemlerinde Mutabakatın Nihailiği Direktifi ve 2009/110/EC sayılı Elektronik Para Kuruluşlarının Kurulması, Faaliyetlerinin Sürdürülmesi, Denetimi Direktifi dikkate alınmıştır.

Sonuç olarak; gerek AB müktesebatına uyum sağlanması, gerek sistemler, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları alanındaki hukuki boşluğun doldurulması, gerekse de söz konusu alanların sağlıklı gelişimi, ana kavramların tanımlanması, hak ve yükümlülükler ile yaptırımların belirlenmesi gerekliliğinden hareketle bu kanun hazırlanmıştır.

 

Bir sonraki makalem “Türkiye Ödeme Sistemleri Ekosistemi ve Potansiyel Oyuncuları” başlıklı olacak. Grafik ve mimari olarak tüm yerli & yabancı oyuncuları, düzenleyicileri, kullanılacak teknolojileri, hedef müşteriler, perakende ve e-ticaret sektörü ile olacak ilişkilerini aktarmaya çalışacağım. 

 Scroll to top